Ubezpieczenie autocasco w pytaniach i odpowiedziach. Cz. III

Zebrane tu odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące ubezpieczenia AC oparte zostały o przepisy i orzeczenia Sądu najwyższego, który często rozstrzyga wątpliwości ubezpieczycieli i ubezpieczonych. Przytoczono także opinie Rzecznika Ubezpieczonych. A wszystko po to, by temat ten przybliżyć właścicielom samochodów.

Na co należy zwrócić uwagę przy ustalaniu sumy ubezpieczenia AC?

Istotne jest zwrócenie uwagi na definicję sumy ubezpieczenia. Firmy ubezpieczeniowe często definiują sumę ubezpieczenia jako, ustaloną w porozumieniu z ubezpieczającym, aktualną, czyli rzeczywistą wartość pojazdu, która nie przekracza wartości rynkowej pojazdu. Wartość tę ustala się na podstawie wyceny rzeczoznawcy lub danych zamieszczonych w fachowych katalogach. W takim przypadku zakład ubezpieczeń bierze odpowiedzialność za prawidłowe ustalenie sumy ubezpieczenia, dostosowując ją do aktualnej wartości pojazdu i przy wypłacie odszkodowania za skradziony pojazd lub szkodę całkowitą, za jaką zakłady ubezpieczeń uznają zniszczenie pojazdu w takim stopniu, że koszt naprawy pojazdu byłby za wysoki, ponieważ granicę opłacalności ustalają często na 60-80% wartość pojazdu, nie powinien zmniejszać wartości pojazdu, chyba że do szkody doszło po upływie dłuższego czasu (więcej niż 3 miesiące) od daty zawarcia umowy.

Jeżeli suma ubezpieczenia zdefiniowana została jako wartość rynkowa pojazdu, z podaniem źródła wyceny, także w oparciu o wartość rynkową, ustaloną na podstawie tego samego źródła wyceny, ubezpieczyciel powinien obliczyć wartość pojazdu przy ustalaniu odszkodowania.

Czy słuszne jest obniżenie odszkodowania w wyniku uznania przez zakład ubezpieczeń, że do wypadku doszło w wyniku rażącego niedbalstwa albo rażącego naruszenia przez kierującego pojazdem przepisów Prawa o ruchu drogowym?

Istotą umowy ubezpieczenia w zakresie autocasco jest w dużej części udzielanie ochrony w przypadku wyrządzenia szkód w majątku ubezpieczającego (samochodzie) przez samego ubezpieczającego albo upoważnionego kierującego, powstałych w wyniku winy nieumyślnej, określanej jako niedbalstwo, polegające na niezachowaniu należytej staranności. Pojecie „rażące niedbalstwo” nie jest w przepisach określone, uważa się jednak, że zachodzi ono, gdy dojdzie do naruszenia zasad elementarnej minimalnej staranności. Obowiązująca w polskim prawie cywilnym zasada swobody umów pozwala na wprowadzenie do treści OWU takich ograniczeń, jakie strony umowy zaakceptują i jakie nie są sprzeczne z ogólnie obowiązującymi przepisami prawa, dobrymi obyczajami i istotą danego ubezpieczenia, a zatem pod warunkiem, że zostanie zachowany sens umowy ubezpieczenia.

Jednak, zdaniem Rzecznika Ubezpieczonych ogólne sformułowanie wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności z powodu rażącego niedbalstwa albo rażącego naruszenia przepisów Prawa o ruchu drogowym, bez dokładnego określenia przypadków, w jakich zakład ubezpieczeń może wyłączyć odpowiedzialność lub w jakimś stopniu ograniczyć może prowadzić do zbyt dużego stopnia uznania, dlatego można je uznać za nieskuteczne.

Czy zakład ubezpieczeń może odmówić zapłaty odszkodowania za kradzież samochodu, z powodu niespełnienia wymogów w zakresie zamontowania urządzeń zabezpieczających pojazd przed kradzieżą?

Firmy ubezpieczeniowe wymagają zamontowania w pojeździe określonych urządzeń zabezpieczających przed kradzieżą. Jakie to powinny być zabezpieczenia? Najczęściej w OWU wymienia się np. immobiliser, który jest warunkiem przejęcia przez firmę odpowiedzialności za kradzież pojazdu i uzależnia ubezpieczenie od przedstawienia przed wypłaceniem odszkodowania dokumentów, potwierdzających zamontowanie tych zabezpieczeń oraz zaświadczenia potwierdzającego sprawność urządzenia.

Przy zawarciu ubezpieczenia agenci często nie sprawdzają zabezpieczeń, jednocześnie nie informują o wymogu późniejszego okazania odpowiednich dokumentów. Zdaniem Rzecznika Ubezpieczonych, zawarcie umowy przez agenta, który jest świadomy faktu niespełnienia wymogu dotyczącego zabezpieczenia, jest zawarciem umowy na warunkach szczególnych i oznacza, że towarzystwo uznało wymóg posiadania określonych zabezpieczeń za nieistotną okoliczność, nie powinno zatem odmówić odpowiedzialności.

Uwarunkowanie odpowiedzialności towarzystwa za szkody powstałe wskutek kradzieży pojazdu od przedstawienia dokumentów potwierdzających zamontowanie urządzeń zabezpieczających, jeśli podczas zawarcia umowy ubezpieczenia nie sprawdzono tych dokumentów i ubezpieczenie zostało zawarte mimo niespełnienia wymogów towarzystwa w zakresie zabezpieczenia pojazdu, można uznać za niedozwolone postanowienie umowne, sprzeczne z istotą ochrony ubezpieczeniowej.